Việt Nam có Fukuzawa không?

16-6-2011 (Vietnamica.net) – Nhiều người Việt Nam rất ngưỡng mộ danh nhân Nhật Bản Fukuzawa. Fukuzawa Yukichi được người dân Nhật Bản xem như bậc “khai quốc công thần.” Ông được tôn vinh bởi tính triệt để và tầm mức vượt trội của tư tưởng trong công cuộc khai sáng tinh thần quốc dân Nhật Bản, đem lại linh hồn, động lực và sự hậu thuẫn cho quá trình Duy tân của chính phủ Minh Trị. Các tác phẩm của ông, không đồ sộ mà dung dị, đời thường nhưng chứa đựng nguyên lý sâu sắc và sức thuyết phục mạnh mẽ. Bởi vậy, tới mãi thế kỷ 21 này, người ta vẫn đọc vẫn thực hành những điều Fukuzawa đã viết ra trong Khuyến học vào 200 năm trước.

“Liệu Việt Nam có Fukuzawa không?” Câu hỏi này được trả lời bằng câu hỏi “Việt Nam có độc giả cho sách của Fukuzawa không?”

Cả thế giới đã ngưỡng mộ sự bình tĩnh và quả cảm của người Nhật trước thảm họa kép sóng thần và hạt nhân vào tháng 3-2011. Sau nhiều tháng, nỗ lực khắc phục sự cố tại các nhà máy điện hạt nhân Fukushima I và Fukushima II vẫn là tâm điểm chú ý của không chỉ người dân Nhật Bản mà cả cộng đồng quốc tế. 50 cán bộ và kỹ sư tình nguyện làm việc trong nguy hiểm tại đây được gọi bằng cái tên “Nhóm anh hùng cảm tử Fukushima 50′‘. Với rất nhiều người trên thế giới, họ là hình ảnh của những vị anh hùng thực thụ, hi sinh mọi thứ vì một tương lai tốt đẹp hơn, kỷ luật, quyết đoán và từ chối lùi bước trước nghịch cảnh hay thậm chí là cái chết.

Cuối tháng 6-2011, thêm một lần nữa, thế giới phải nghiêng mình trước tinh thần dân tộc Nhật Bản. Hơn 1000 các kỹ sư lành nghề nghỉ hưu, những người đã qua tuổi 60, đã tập hợp nhau lại và tình nguyện thay thế những người trẻ tuổi đang thực hiện nhiệm vụ khắc phục sự cố tại các nhà máy hạt nhân. Họ bày tỏ nguyện vọng được làm công việc dọn dẹp và xử lý các vấn đề liên quan tới rò rỉ phóng xạ thay cho những người trẻ tuổi bởi một lý do đơn giản: đủ già để làm việc nguy hiểm. Những người trẻ tuổi còn cả tương lai dài phía trước, không nên phải mạo hiểm sinh mạng và sức khỏe. Đó là điều mà kỹ sư 72 tuổi Yasuteru Yamada lý giải vì sao ông đưa ra sáng kiến này.

Song ông Yamada còn có một phát biểu đáng ghi nhớ hơn nhiều, nó phản ánh một đức tính quan trọng của người Nhật, một đức tính cần thiết cho thành công của bất kỳ cá nhân, tổ chức, hay quốc gia nào. Đó là tinh thần trách nhiệm và dám nhận trách nhiệm. Yamada đã phát biểu: Chính thế hệ của chúng tôi đã quyết định xây nhà máy điện hạt nhân. Và vì thế, hôm nay, chúng tôi cần nhận lấy trách nhiện dọn dẹp…